ในหลายอุตสาหกรรม เช่น น้ำมันและก๊าซ เคมี เหมืองแร่ อาหาร และอาคารที่มีพื้นที่ปิด สิ่งที่ซ่อนอยู่และมองไม่เห็นด้วยตาเปล่าแต่เป็นอันตรายร้ายแรงคือ ก๊าซ บางชนิดมีกลิ่นน้อยหรือไม่มีกลิ่นเลย หากไม่มีอุปกรณ์ตรวจจับก็ยากที่จะรู้ได้ทันเวลา ดังนั้น เครื่องวัดแก๊ส (Gas Detector) จึงเป็นอุปกรณ์ความปลอดภัยที่จำเป็น ทำหน้าที่ตรวจจับก๊าซที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อคนทำงานและสิ่งแวดล้อม
ความหมายและหน้าที่ของเครื่องวัดแก๊ส
เครื่องวัดแก๊ส คืออุปกรณ์ที่ใช้ตรวจวัดความเข้มข้นของก๊าซในอากาศ เพื่อป้องกันอันตรายจากการรั่วไหลหรือสะสมเกินค่ามาตรฐาน ทำหน้าที่หลักคือการเตือนเมื่อความเข้มข้นของก๊าซเกินระดับที่กำหนด เพื่อให้ผู้ใช้งานสามารถอพยพหรือแก้ไขสถานการณ์ได้ทันท่วงที
ดูรายละเอียดเพิ่มเติมในหมวด Gas Detector (เครื่องวัดแก๊ส)
หลักการทำงานทั่วไป
เครื่องวัดแก๊สจะตรวจจับก๊าซเป้าหมายด้วยเซ็นเซอร์ที่ออกแบบเฉพาะ เช่น Electrochemical Sensor, Infrared Sensor, Catalytic Bead หรือ Photoionization Detector (PID) ขึ้นอยู่กับชนิดก๊าซและการใช้งาน เมื่อตรวจพบก๊าซ เซ็นเซอร์จะส่งสัญญาณไฟฟ้าไปยังวงจรประมวลผล และแจ้งเตือนผู้ใช้ด้วยเสียง ไฟ หรือการสั่นสะเทือน
ประเภทเครื่องวัดแก๊สที่ใช้กันบ่อย
ในภาคอุตสาหกรรมมีการใช้ เครื่องวัดแก๊ส หลากหลายรูปแบบ สามารถแบ่งได้ดังนี้:
- เครื่องวัดแก๊สแบบพกพา (Portable Gas Detector): ขนาดเล็ก ใช้งานสะดวก พกติดตัวได้ เหมาะกับงานภาคสนามหรือตรวจสอบเป็นครั้งคราว
- เครื่องวัดแก๊สแบบติดตั้ง (Fixed Gas Detector): ติดตั้งถาวรในพื้นที่เสี่ยง เช่น โรงงานหรือห้องเก็บสารเคมี สามารถเชื่อมต่อระบบแจ้งเตือนส่วนกลางได้
- เครื่องวัดแก๊สแบบตรวจจับก๊าซเดี่ยว (Single Gas): ออกแบบสำหรับตรวจวัดก๊าซชนิดใดชนิดหนึ่งโดยเฉพาะ เช่น O, CO, HS
- เครื่องวัดแก๊สแบบหลายก๊าซ (Multi Gas Detector): ตรวจวัดได้หลายชนิดพร้อมกัน เช่น O, CO, HS และก๊าซไวไฟ (LEL)
ความสำคัญและประโยชน์ต่อความปลอดภัย
การมี เครื่องวัดแก๊ส ช่วยเพิ่มมาตรการความปลอดภัยทั้งในระดับบุคคลและองค์กร:
- ป้องกันอุบัติเหตุจากการระเบิดหรือเพลิงไหม้ที่เกิดจากการรั่วไหลของก๊าซไวไฟ
- ลดความเสี่ยงต่อสุขภาพจากการสูดดมก๊าซพิษ เช่น CO, HS, NH
- ตรวจสอบปริมาณออกซิเจนในที่อับอากาศเพื่อความปลอดภัยของผู้ปฏิบัติงาน
- สร้างความมั่นใจให้กับพนักงานและผู้บริหารว่าโรงงานมีมาตรการด้านความปลอดภัยครบถ้วน
- ช่วยให้การทำงานเป็นไปตามมาตรฐานความปลอดภัยสากล เช่น OSHA, ISO
เกณฑ์การเลือกซื้อเครื่องวัดแก๊สที่เหมาะสม
การเลือกซื้อขึ้นอยู่กับประเภทก๊าซที่ต้องการตรวจสอบและสภาพแวดล้อมการใช้งาน
- ชนิดของก๊าซที่ต้องตรวจวัด: เลือกเซ็นเซอร์ให้ตรงกับความเสี่ยงที่พบ เช่น CO, HS, CH, O
- สภาพพื้นที่ใช้งาน: หากเป็นที่อับอากาศควรใช้เครื่องวัดแบบพกพาที่มีปั๊มดูดอากาศในตัว
- จำนวนก๊าซที่ต้องตรวจวัด: เลือกแบบ Single Gas หรือ Multi Gas ตามความจำเป็น
- มาตรฐานและการรับรอง: ตรวจสอบว่าเครื่องผ่านมาตรฐานความปลอดภัยสากล
- บริการหลังการขายและการสอบเทียบ: เพื่อความแม่นยำและยืดอายุการใช้งาน
บทสรุปเครื่องวัดแก๊สคืออะไร
เมื่อถามว่า เครื่องวัดแก๊สคืออะไร คำตอบคืออุปกรณ์ความปลอดภัยที่ใช้ตรวจวัดและแจ้งเตือนการรั่วไหลของก๊าซอันตราย เป็นเสมือนเกราะป้องกันที่ช่วยลดความเสี่ยงทั้งชีวิตและทรัพย์สิน การเลือกใช้งานให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง
หากคุณสนใจอุปกรณ์เพิ่มเติม สามารถดูได้ที่ Gas Detector (เครื่องวัดแก๊ส)
